Zeeland is als een grote oester met veel prachtige parels. Met de parelroutes ontdek je te voet deze verborgen schatten. Soms zijn ze zo goed verborgen dat je ze alleen kunt vinden door goed te kijken, te luisteren en te doen. 

Startpunt: Parkeerplaats Faelweg 1, 4354 RB, Neeltje Jans
Lengte route: ongeveer 4.5 kilometer

Hoe werkt het?
Volg de route en ontdek meer over de omgeving. Beantwoord de vragen en verzamel letters. Aan het einde van de route kun je met deze letters een woord vormen. 

Let op! Honden zijn niet toegestaan op deze route.

Deze route wordt mede mogelijk gemaakt door: Windpark Bouwdokken (E-Connection) en gemeente Veere.

De parelroutes zijn interactieve wandelroutes. Door omstandigheden zijn de parelroutes momenteel alleen op aangepaste wijze op deze website te vinden. Hieronder tref je de tekst en de link naar bijbehorende filmpjes die je onderweg bij betreffende onderwerpen kunt bekijken. Er zijn zowel Nederlands als Duitse (DU) filmpjes te vinden. Voor de juiste volgorde zijn de filmpje genummerd. We wensen je veel plezier tijdens de wandeltocht! 

Via deze link zie je alle filmpjes:

De duurzame parel

Introductie

Neeltje Jans, waar mens en natuur bij elkaar komen. Een unieke combinatie van waterkering, windenergie en natuur. Het klimaat verandert, de zeespiegel stijgt. Als we droge voeten willen houden in Zeeland hebben we waterkeringen nodig, maar ook duurzame energie. Dit is nodig voor mens en natuur. De Oosterschelde zit vol met leven. In overleg met natuurorganisaties en Rijkswaterstaat houdt Windpark Bouwdokken zoveel mogelijk rekening met de natuur. Vandaar dat je haar hier kunt vinden, de duurzame parel.

Getijdenpoelen/belevenisstrandje

De Oosterschelde. Het grootste en natste nationaal park van Nederland. Om hier iets te ontdekken moet je het water in. Dat zou je denken, maar het kan ook hier. Bij het belevenisstrandje en de getijdenpoelen. Het zijn twee grote en twee kleinere vijvers die allemaal op een ander moment overstromen, omdat de dijkjes eromheen niet allemaal even hoog zijn. Er overheen liggen steigers. Ga op je buik liggen en ontdek wat er in het water allemaal leeft. Of ga tussen de stenen zoeken naar krabbetjes. Zo kunnen we veel leren van de natuur, zonder de natuur schade toe te brengen. Dat we inmiddels al veel geleerd hebben van de natuur, zie je als je even lekker gaat uitrusten op de bladen van een oude windturbine, het rotorbankje. We kunnen namelijk wind gebruiken om energie op te wekken!

Vraag:

Wat kun je vinden tussen de stenen?

Noteer de derde letter.

Windpark Bouwdokken, windenergie

Je hebt hier nauwelijks beschutting, dus misschien voel je de wind wel. En wie weet is hij zo krachtig, dat je moeite moet doen om te blijven staan! Er zit heel veel kracht in de wind. Die zouden we mooi kunnen gebruiken. Maar ja, je kunt de wind niet in een potje stoppen. Als je hem later weer opendoet, is de kracht weg. Daarom is dit windpark gebouwd: Windpark Bouwdokken. De windturbines die hier staan zijn 99 meter hoog, dat wil zeggen de masten. De rotorbladen zijn nog eens 63,5 meter lang. Dus op z’n hoogst is de windturbine 162,5 meter hoog! Veel hoger dan de Lange Jan in Middelburg die 90 meter hoog is. Maar hoe werkt zo’n windturbine precies?

Door de wind draaien de bladen. De generator wordt aangedreven en wekt stroom op, net zoals een dynamo op je fiets. De stroom gaat door de mast via een kabel naar het transformatorstation. Daar wordt de spanning van de stroom verhoogd om de energie zo efficiënt mogelijk te vervoeren. Een 30 km. lange kabel gaat naar het hoogspanningsstation in Goes. Vanaf hier gaat de stroom naar het landelijk elektriciteitsnet. De stroom kan geleverd worden aan huizen. De stroom die de zeven windturbines sinds het voorjaar van 2018 opwekken staat gelijk aan het verbruik van 37.500 huishoudens. Met o.a. Windpark Bouwdokken kunnen we de kracht van de wind dus toch gebruiken!

Vraag:

Van het hoogspanningsstation in Goes gaat de stroom naar het landelijk … ?

Noteer de 8e letter.

Werkeiland Neeltje Jans

Neeltje Jans was vroeger een zandplaat, mogelijk vernoemd naar het 18e eeuwse schip dat hier is gestrand of naar de godin Nehalennia, de beschermvrouw van de zeelieden. Tijdens de bouw van de Oosterscheldekering was Neeltje Jans het werkeiland. De pijlers werden hier gebouwd en versleept naar hun plaats. Toen de Oosterscheldekering in 1986 gereed was, werd het werkeiland waar mogelijk teruggegeven aan de natuur, al heeft het nog steeds een belangrijke functie voor de hoogwaterveiligheid. De bouwresten werden weggehaald en tonnen zand werd gestort. Nu was het de beurt aan de natuur. Zo zorgde bijvoorbeeld de wind voor natuurlijke duinen en plantenzaden. Vervolgens kwamen de dieren. Vliegend, zwemmend, zweven en kruipend. Zo is Neeltje Jans een eiland geworden waar je heel dichtbij de natuur kunt komen. 

Vraag:

Neeltje Jans was vroeger een zandplaat, maar wat was het tijdens de bouw van de Oosterscheldekering?

Noteer de 3e letter/2e letter

Plantensoorten

Je hebt hier zout water met duinen waar bijna geen water bij kan komen, dus zie je hier bijzondere planten. De duindoorn met hun besjes zie je hier veel. Maar ook biestarwegras en helmgras. Deze planten hebben aanpassingen om zoet water op te slaan en dit ook tijdens droogte op te slaan. Maar bijvoorbeeld ook de zeeraket. Deze heeft dikke bladeren met een waslaagje om zich tegen verdamping te beschermen. En wat dacht je van zeeaster en engels slijkgras, die spugen, als het ware, het overtollige zout uit. 

Vraag:

Welke plant is herkenbaar aan de besjes?

Noteer de 6e letter.

Vogelsoorten

Vogels hebben Neeltje Jans ook gevonden. Zelfs heel zeldzame, zoals de dwergstern en bontbekplevier. In het voorjaar zijn de duinen, het strand en diverse verharde delen van Neeltje Jans een broedplaats voor de vogels. Het is dan belangrijk om ze rust te geven, mdat verstoring kan leiden tot het mislukken van broedsel. Ook tijdens de bouw van Windpark Bouwdokken is hier rekening mee gehouden. En er is een nieuw broedeiland gecreëerd, zodat de vogels ongestoord kunnen broeden: het visdiefvlot! Deze vogels eten graag een hapje… precies, vis. In het eerste jaar zijn er al 35 paartjes gezien!

Ook is er een hoogwatervluchtplaats aangelegd, waar bijvoorbeeld de lepelaar, wulp, tureluur en bergeend graag uitrusten als het hoogwater is. Dus kijk goed om je heen, bijvoorbeeld in de vogelkijkhut, en ontdek de vele vogelsoorten. Wees wel zachtjes, zodat de vogels je niet opmerken, anders schrikken ze. Daarom mogen hier ook geen honden komen. Misschien zie je wel een lepelaar met de snavel die lijkt op een lepel, hoor je in de bosjes een verstopte nachtegaal zingen of zie je een eidereend die met 100 km. per uur langs scheert.

Vraag:

Het visdiefvlot is een bijzonder eiland. Wat voor soort eiland?

Noteer de 1e letter.

Slufter

Deze slufter is ontstaan bij hoogwater en een sterke wind vanuit het zuidoosten. Tijdens deze wind hoopt het water zich op in de hoek van de Mattenhaven. Hierdoor is het water door de duinenrij heen gebroken. Met springtij en wind loopt de slufter vol water met zaden en dieren. Ook het wandelpad staat dan onder water, dus dat betekent broekspijpen omhoog en je schoenen uit. Na een poosje zakt het water weg in het zand. De vissen en andere onderwaterdieren blijven hulpeloos achter en worden een hapje voor de meeuwen. Krabben lukt het vaak om snel het water in de Mattenhaven weer veilig te bereiken.

Vraag:

Hoe heet de haven waar de slufter begint?

Noteer de 2e letter.

Oosterscheldekering

Na de watersnoodramp in 1953 moesten de mensen extra beschermd worden tegen het water. Maar hoe doe je dat en hoe zorg je ervoor dat je de natuur zo min mogelijk aantast? De oplossing werd de Oosterscheldekering. Alleen als er een gevaarlijke stormvloed is waarbij het water boven 3 meter NAP komt, worden de schuiven gesloten. De bediening hiervan gebeurt in het Topshuis, het technische hart van de Oosterscheldekering. Elke 14 dagen worden de schuiven gecontroleerd en een meter naar beneden gelaten. Dit gebeurt met laagwater, zodat de schuiven het water niet raken. 

Zo is de Oosterscheldekering een duurzame oplossing voor mens en natuur. In het Topshuis zit ook een bezoekerscentrum waar je nog veel meer informatie kunt vinden over de natuur op en rondom Neeltje Jans.

Vraag:

Het Topshuis wordt ook wel ‘Het technische … van de Oosterschelde’ genoemd. Welk woord komt er op de puntjes?

Noteer de 2e letter.

Wat leeft er in de Oosterschelde?

De wulk, de zakpijp, de zeedruif en de brokkelster. Je kunt ze allemaal vinden in de Oosterschelde. Het is niet voor niets een Nationaal Park. Waar je kunt leren over de natuur door excursies, uitkijkposten of wandel- en fietsroutes. En een park waar onderzoek gedaan wordt om de natuur zo optimaal mogelijk te beschermen. Nationaal Park de Oosterschelde is een wondere onderwaterwereld met veel verschillende soorten planten en dieren. Van platvissen tot kreeften, van anemonen tot sepia’s (een soort inktvissen). Maar ook grotere dieren, zoals zeehonden. Bij laag water kun je ze zien liggen zonnen op zandbanken. Er leven er zo’n 150 in de Oosterschelde. Als je veel geluk hebt kun je misschien ook wel een bruinvis zien zwemmen. Je ziet meestal niet meer dan het bovenste deel van de rug met de rugvin, als hij even boven water komt om te ademen. 

De bouw van Windpark Bouwdokken

De draaiende windturbines van Windpark Bouwdokken zorgen dus voor energie. Dat is mooi, maar hoe worden ze nu eigenlijk gebouwd? Daar gaat heel wat aan vooraf. Eerst moet er een stevige ondergrond komen waar een windturbine op kan staan, een fundatie. 32 palen worden volgestort met beton en daarbovenop komt gevlochten betonstaal. Ook dit wordt weer volgestort met beton. Het is zoveel dat er wel 75 betonwagens voor nodig zijn! 

Deze palen zijn niet geheid maar geboord, waardoor het geen geluid voor de natuur maakte.

Dan is het tijd voor de torens. De masten komen in 5 losse delen per schip uit Zweden. Met 2 hijskranen wordt het onderste deel rechtop gezet en heel precies op de fundatie geplaatst, over de transformator en schakelkasten heen. De gondel (oftewel machinehuis) en de rotorbladen worden vervoerd met grote vrachtwagens. Op de voormontageplaats worden de 2 onderdelen van het rotorblad gemonteerd tot een compleet rotorblad. De gondel wordt eerst geïnstalleerd, met daarin een generator. Dan een hub om vervolgens de 3 rotorbladen daaraan te monteren. Zo is de windturbine klaar om te draaien!

Wat is duurzaamheid?

Windpark Bouwdokken zorgt voor duurzame energie, maar jijzelf kan natuurlijk ook duurzaam leven.

Hier een paar tips: 

1. Gebruik zo min mogelijk elekriciteit. Droog je kleren aan een wasrek i.p.v. een droger.
2. Let op water! Hoe lang douche jij? Is dat nodig? 
3. Stop met verspillen. Gebruik een lunchbox i.p.v. plastic zakjes.
4. Koop spullen waar je lang mee doet. Een vulpen bijvoorbeeld.
5. Haal je eten van dichtbij. Het heeft dan veel korter in een vervuilende vrachtwagen gelegen. 

Vraag:

Als je lang doucht, wat verspil je dan veel?

Noteer de 3e letter.

Kwekerij

In het water zie je een kwekerij. Wat ze kweken? Hangcultuurmosselen. Het seizoen loopt van begin juni tot half juli. Hangcultuurmosselen wil zeggen dat ze onder de drijvende boeien touwen hangen, waar in holle netjes mosselen groeien. Zo krijgen ze wel veel voedsel binnen, maar geen zandkorrels. De mossels zijn daardoor nog lekkerder dan de bodemcultuur mosselen, die op de bodem gekweekt worden van half juli tot eind maart. Dat kun je zelf proeven aan het einde van deze route bij Proef Zeeland. Echte Zeeuwse mosselen die allemaal in de Oosterschelde zandvrij worden gespoeld!

Je hebt inmiddels kunnen ontdekken dat mens en natuur elkaar kunnen versterken. Ook heb je een aantal letters verzameld die samen een woord vormen. Ga naar het infoduin en vind dit woord op één van de borden die er staan. Welk dier wordt zo genoemd?

Zo vind je de duurzame parel. Als je haar gevonden hebt, zoek dan verder. De parels liggen door heel Zeeland verspreid! Zoek en vind ze allemaal!

Gefeliciteerd

Prachtig! Je hebt haar gevonden, de duurzame parel!.

Is het niet gelukt om alle letters te vinden of wil je weten wat de juiste antwoorden zijn? Bekijk dan hier de antwoorden.