Zeeland is als een grote oester met veel prachtige parels. Met de interactieve parelroutes ontdek je deze verborgen schatten. Soms zijn ze zo goed verborgen dat je ze alleen kunt vinden door goed te kijken, te luisteren en te doen. 

Startpunt: Spuidamstraat 5, 4694 CK Scherpenisse
Lengte route: 3 kilometer

Hoe werkt het?
Volg de route en ontdek meer over de omgeving. Beantwoord de vragen en verzamel letters. Aan het einde van de route kun je met deze letters een woord vormen. 

De parelroutes zijn interactieve wandelroutes. Door omstandigheden zijn de parelroutes momenteel alleen op aangepaste wijze op deze website te vinden. Hieronder tref je de tekst en de link naar bijbehorende filmpjes die je onderweg bij betreffende onderwerpen kunt bekijken. Er zijn zowel Nederlands als Duitse (DU) filmpjes te vinden. Voor de juiste volgorde zijn de filmpje genummerd. We wensen je veel plezier tijdens de wandeltocht! 

In deze link tref je alle filmpjes

Scherpenisse

Intro

Scherpenisse, een dorp waar het water een duidelijke rol heeft gespeeld in de oorsprong van de ligging van het dorp. Maar ook in de oorsprong van de natuurgebieden die er rondom zijn te vinden: De Pluimpot, Scherpenissepolder en natuurlijk de Oosterschelde. Het Kloveniersgilde vond ook zijn oorsprong in dit dorp om de vijand buiten het dorp te houden. Vandaar dat je haar hier kunt vinden, de parel van de oorsprong.

De naam

De oorsprong van de naam ligt in de 13e eeuw. Toen lag er een eiland met de naam Scarpenisse. Een scherpe nisse, wat een scherpe landtong betekent. Het kan zijn dat dit dorp zo aan z’n naam is gekomen of misschien was er een familie Scarpe die dit land ooit bezat. Scherpenisse was sowieso één van de vijf eilanden die samen Tholen zouden vormen. Het dorp ontstond bij een afgedamde zijgeul van de Pluimpot.

Vraag 1:

Wat was de naam van het eiland dat hier in de 13e eeuw lag?

Noteer de 2e letter.

Filmpje: Scherpenissepolder/Pluimpot

Oorspronkelijk bestond Tholen uit allemaal kleine eilandjes die door bedijking van de tussenliggende geulen aan elkaar zijn gevoegd. De Pluimpot was de laatste grote geul. Die verdeelde het eiland Tholen in tweeën, oost en west. Na de watersnood van 1953 is de Pluimpotpolder is ontstaan door afdamming. Nu is de Pluimpot een prachtig natuurgebied. In het zuiden van een andere polder, de Scherpenissepolder, is ook een natuurgebied ingericht. Je kunt hier veel zeldzame vogels vinden, zoals de franjepoot, de breedbekstrandloper en de blauwvleugeltaling.

Vraag 2:

Hoe heette de laatste grote geul van Tholen?

Noteer de 2e en 7e letter.

Vraag 3:

Welke zeldzame vogel, die je kunt vinden in de Scherpenissepolder, heeft iets blauws?

Noteer de 6e letter.

Watertoren

Je kunt hem sinds 1922 al van verre zien staan, de watertoren van Scherpenisse. Hij is dan ook 52 meter hoog en er kan wel 350.000 liter water in!

Vraag 4:

Welke weg sla je in nadat je de watertoren bent gepasseerd?

Noteer de 4e letter.

Vraag 5 :

Hoe heet het pad dat naar de scholen toe loopt?

Noteer de 5e letter.

Kunstkamer Holland Huis

In 1953 werd het eiland Tholen zwaar getroffen door de watersnoodramp. Van alle kanten kwam er hulp, zo waren er Noord-Hollandse boeren die het eiland adopteerden. Uiteindelijk was er nog een bedrag over en daarvan werd een gemeenschapshuis neergezet, het Holland Huis. Het was de enige zaal op Tholen en werd voor van alles gebruikt. Na verloop van tijd kregen andere dorpen een eigen dorpshuis.  En toen Scherpenisse zelf een nieuw dorpshuis kreeg, moest het Holland Huis gesloopt worden. Maar een aantal mensen was het hier niet mee eens en zo ontstond de Kunstkamer Holland Huis, een plaats voor de kunst en cultuur van het dorp en het eiland.

Vraag 6:

Hoe heet dit gemeenschapshuis?

Noteer de 10e letter.

Vraag 7:

Voor het gemeenschapshuis staan vier kleuren van boven naar beneden. Wat is de tweede kleur?

Noteer 2e letter.

Sassegrave

Vroeger lag hier een riviertje dat de Sassegrave heette. Het woonservicecentrum, dat in 2015 geopend werd, is ernaar vernoemd. Ook werd het kunstwerk onthuld. ‘De Ontmoeting’ vertelt het verhaal van een veulentje. Om hem heen staan acht gedraaide banken die samen een wortelstelsel vormen. Het is de natuur met zijn oervormen en groeiprocessen. In het midden op een bol staat het jonge veulentje te kijken welk, door de wortel gemaakt, pad hij op zal gaan. Het is een fijne plek voor jong en oud om te zitten en te spelen. Maar vooral om elkaar te ontmoeten.

Kloveniersgilde/raadhuis

Oorspronkelijk was dit het gemeentehuis van Scherpenisse. Het is in 1594 gebouwd in opdracht van Maria van Nassau, de dochter van Willem van Oranje. Vroeger stopte hier de postkoets die van Walcheren naar Holland de post bracht. In datzelfde jaar werd het Kloveniersgilde opgericht. Het waren 56 schutters die allemaal een groot geweer, een musket, of een kleiner geweer, een roer, bij zich droegen. De mensen waren namelijk bang dat de Spanjaarden binnen zouden vallen. Gelukkig is dat nooit gebeurd en de wapens konden worden opgeborgen. Toch bestaat het kloveniersgilde nog steeds en ze komen jaarlijks samen in de Gildekamer van het raadhuis.

Vraag 8:

Wie gaf de opdracht voor de bouw van dit gebouw?

Noteer de 3e letter van haar voornaam.

Vraag 9:

Tegen wie moest de Kloveniersgilde het dorp beschermen?

Noteer de 1e letter.

Muraltmuur

Na de watersnood in 1906 moesten de dijken verhoogd worden om het water tegen te houden. Maar hoe? Ingenieur De Muralt had een goedkope oplossing: muraltmuurtjes. Betonnen muurtjes waarvoor je de dijk niet hoefde te verbreden. In Zeeland werd 120 kilometer aan muurtjes op zeedijken gezet. Dat was een kwart van alle zeedijken in die tijd! Helaas bleek dat het water in 1953 sterker was. Veel muurtjes zijn opgeruimd en degene die er nog staan, zoals hier, hebben geen functie meer.

Vraag 10:

Welk beroep had mr. De Muralt?

Noteer de 3e letter.

Molen ‘De Korenbloem’

Een mooie rechte molen. Maar hij heeft er niet altijd zo bij gestaan. In 1872 werd de molen gebouwd, maar hij was nog niet klaar of de molen zakte door de dikke veenlaag 75 centimeter. Toen stond ‘De Korenbloem’ scheef. Het was te duur om de hele molen recht te trekken, dus werd alleen de kap opgetild en bovenkant vlak gemetseld. Maar de molen verzakte nog iets, waardoor het moeilijk bleef om de kap zo te draaien dat de wieken in de wind stonden. De jaren verstreken en de molen raakte in verval. Maar in 2009 begint een grondige restauratie. De molen wordt recht gezet op een nieuwe betonnen fundering. En sindsdien kan de molen weer malen.

Zeehondensafari

Op een steenworp afstand van Scherpenisse ligt het Nationaal Park de Oosterschelde. Oorspronkelijk een riviermonding, maar door de aanleg van de Oosterscheldekering in 1986 een ondiepe zeearm. De Oosterschelde heeft zout water en een derde ervan valt droog tijdens eb. Daardoor kun je op de zandbanken mooi zeehonden spotten. Daar liggen ze vaak te rusten en te zonnen. Vanaf Sint-Annaland vertrekt er regelmatig een zeehondensafari.

Vraag 11:

Wat was de Oosterschelde oorspronkelijk?

Noteer de 2e letter.

Vliedberg Westkerke

Een eindje buiten Scherpenisse ligt deze Westkerkse berg. Het is een vliedberg. Op Tholen lagen er ooit 12, maar deze is als enige overgebleven. De berg is 7 meter hoog, maar de oorsprong van deze berg kent 3 fasen. De onderste laag, tot één meter boven zeeniveau, werd gebruikt als vluchtheuvel voor hoogwater toen er nog geen dijken waren om het water tegen te houden. In de tweede laag zijn houtskoolresten gevonden van ongeveer 1025. Toen heeft er dus een eenvoudige houten kasteeltje gestaan, een zogenaamd mottekasteel. In de bovenste laag lagen resten baksteen. Die zijn waarschijnlijk van een stenen toren geweest. Zo vertelt de Westkerkse berg veel over de geschiedenis van deze streek.

Vraag 12:

Wat is de Westkerkse berg?

Noteer de 2e letter.

Vraag 13:

Je komt langs een boom met een gedicht. Wat is het eerste woord van het gedicht?

Noteer 1e letter.

Kerk

Deze kerk is gebouwd in de 15e en 16e eeuw. Een behoorlijke kerk, maar vroeger was deze kerk nog veel groter. Maar er was niet genoeg geld om de kerk goed te onderhouden, dus sinds de 18e eeuw zijn alleen het schip en de toren bewaard gebleven. Trouwens een bijzondere plaats waar hij staat in het dorp. Niet in het centrum, maar aan een rustige weg. Vroeger lag het dorp rond de kerk, maar in 1538 was er een grote brand en een deel van het dorp werd verwoest. Tijdens de wederopbouw werd besloten om het dorp meer in de richting van de haven, die er toen nog was, te verplaatsen.

Vraag 14:

Wie was omstreeks 1565 pastoor in Scherpenisse?

Noteer 2e letter van zijn achternaam.

Praathuisje/haven

Op veel dijken staan praathuisjes waar mannen bij elkaar kunnen komen voor de gezelligheid, uitkijkend over het water. Hier beneden lag vroeger namelijk de haven van Scherpenisse. In de haven kon je ook klapbanken vinden. Banken waar oude mannen bij elkaar kwamen om met elkaar te klappen, oftewel praten. Maar toen in 1957 de geul de Pluimpot afgedamd werd, verdween de haven. De oude bankjes zijn gebleven, maar in de jaren ’80 vervangen door dit praathuisje.

Je hebt dit dorp beter leren kennen en je hebt letters verzameld. Zoek het woord op deze plek en vind de parel van de oorsprong. Als je haar gevonden hebt, zoek dan verder. De parels liggen door heel Zeeland verspreid! Zoek en vind ze allemaal!

Gefeliciteerd

Helemaal top! Je hebt haar gevonden, de parel van de oorsprong! 

Is het niet gelukt om alle letters te vinden of wil je weten wat de juiste antwoorden zijn? Bekijk dan hier de antwoorden.