De Deltawerken vormen voor deze lange-afstands fietsroute een indrukwekkende achtergrond en een prachtige verbinding tussen de eilanden in het zuidwestelijke deltagebied van Nederland. Je fietst vaak buitendijks door een schitterend landschap waar water en land elkaar afwisselen.

Watersnoodramp
Na de Watersnoodramp van 1953 werd besloten de Deltawerken aan te leggen. Dankzij deze indrukwekkende waterwerken is het zuidwesten van Nederland nu stukken veiliger. De Deltawerken bestaan uit 13 dammen en waterkeringen. De aanleg duurde van vlak na de Watersnoodramp tot 1997. Er werd bij de bouw niet alleen gelet op de veiligheid. Leefbaarheid en natuur speelden ook een belangrijke rol. De Deltawerken zorgen er dus op alle vlakken voor dat het goed wonen is in Zuidwest-Nederland.

De route
Volg de (knooppunten) route en ontdek meer over de Deltawerken en de omgeving. De knooppuntnummers die worden weergegeven vind je terug langs de route op de fietsnetwerkborden. Je kunt de route op elk gewenst punt starten en je kunt zelf bepalen of je de route linksom of rechtsom fietst. De totale route is 214 km. 

Je kunt ook een deel van de route fietsen. Klik hier voor de routelus op Schouwen Duiveland. Klik hier voor de routelus langs het Veerse Meer.

Hoe werkt het?
Download de route. Zet je gps aan op jouw telefoon, zodat je kunt zien waar je op de route bent. Start de route. Ga naar de startlocatie van de route. Start je op een ander punt? Bekijk dan welk knooppuntnummer je als eerst tegenkomt en begin daar. 

Informatie onderweg
Tijdens de fietstocht kan je hier meer informatie lezen, de filmpjes bekijken en de podcasts beluisteren. Tip: Stap i.v.m. de verkeersveiligheid even van de fiets af om de informatie te bekijken en geniet van de omgeving. Kom je tijdens de route langs een bordje waar een restaurant op aangegeven staat? Dit zijn fietscafés. Hier zijn fietsers meer dan welkom voor een kopje koffie of een toiletpauze. 

Als je start bij Neeltje Jans volg je achtereenvolgens de knooppuntnummers: 70 – 04 – 03 – 30 – 31 – 32 – 36 – 34 – 35 – 48 – 40 – 50 – 25 – 35 – 48 – 51 – 67 – 56 – 55- -57 – 64 – 62 – 63 – 99 – 43 – 42 – 98 – 73 – 94 – 75 – 76 – 78 – 51 – 72 – 77 – 40 – 25 – 20 – 10 – 11 – 84 – 19 – 14 – 15 – 12 – 30 – 31 – 29 – 98 – 99 – 90 – 67 – 66 – 65 – 02 – 09 – 06 – 07 – 08 – 90 – 91 – 88 – 87 – 86 – 85 – 83 – 82 – 80 – 81 – 71 – 70.

Hieronder vind je de hoogtepunten op de route

70

Werkeiland van de Oosterscheldekering

De Oosterscheldekering bestaat niet alleen uit pijlers. Middenin de Oosterschelde ligt ook het eiland Neeltje Jans dat tijdens heftige stormen ook het water tegenhoudt. Vóór de Deltawerken was dit een zandplaat. Speciaal voor de aanleg van de Oosterscheldekering werd Neeltje Jans opgehoogd zodat hier de pijlers konden worden gebouwd. Deze werden vervolgens vanuit de havens naar hun definitieve plek gesleept. Neeltje Jans is nu een mooi duingebied dat is overgenomen door de natuur – al liggen de oude havens er nog wel. Daar worden nu mosselen gekweekt. 

Tip: je kunt hier prima wandelen door de duinen. Onderweg kom je een vogelkijkscherm tegen en kun je een slufter (getijdegeul) oversteken.

Bekijk de video voor meer informatie over de Oosterscheldekering. 

Neeltje Jans

De Oosterscheldekering is uniek, omdat het de eerste watering ter wereld is die altijd open staat. Luister naar de podcast voor meer informatie. 

04 - 03

Veerse Gatdam

De Veerse Gatdam is het derde bouwwerk van de Deltawerken. Bekijk de video voor meer informatie. 

30 - 31 - 32

Schotsman

Mooi natuurgebied dankzij de Veerse Gatdam. Als je naar het Veere Meer kijkt bevindt dit natuurgebied zich aan de linkerkant. Toen het Veerse Gat werd afgesloten door de Veerse Gatdam ontstond in één klap een groot recreatiegebied. Zeeland had er een meer bij en allerlei zandplaten kwamen droog te liggen. Eén daarvan is de Schotsman. Dit natuurgebied bevindt zich aan je linkerkant. Dit nieuwe stukje Zeeland werd omgevormd tot een natuur- en recreatiegebied. Er werden bomen geplant en tegenwoordig is het een gebied waar weides en bossen elkaar afwisselen. De Schotsman barst van de bijzondere natuur. Zo kun je hier indrukwekkend grote Schotse Hooglanders tegenkomen. Deze runderen houden het gras kort en dat zorgt er dan weer voor dat hier bijzondere weideplanten zoals wilde orchideeën kunnen bloeien.

36

Veere

Historische stad aan het water

Tip: Loop de Campveerse toren onderdoor en geniet van het mooie uitzicht. 

Veere is een van de mooiste stadjes van Zeeland. Overal zie je imposante gebouwen, oude steegjes en mooie, monumentale heren- en pakhuizen. Die vormen een levende herinnering aan de welvaart die Veere eeuwenlang kende dankzij de directe zeeverbinding. Er werd druk gehandeld met Schotland (bekijk hier vooral ook de Schotse Huizen op de Kaai). Ook de visserij was een belangrijke inkomstenbron. Vissers uit Arnemuiden gebruikten Veere lang als uitvalsbasis omdat ze geen eigen haven meer hadden. Na de aanleg van de Veerse Gatdam verhuisden zij naar Vlissingen. Er wordt tegenwoordig nog wel gevaren vanuit Veere, maar dan vooral om leuke tochten op het Veerse Meer te maken.

34 - 35

Veerse Meer

Het Veerse Meer is tegenwoordig een populaire watersportplaats, in het bijzonder voor windsurfers. Bekijk de video voor meer informatie. 

48 - 40

De Piet

Mooie plek om het Veerse Meer te verkennen

De Piet is een zijarm van het Veerse Meer. Rond die zijarm ligt een klein natuurgebied waar je langs het water kunt wandelen. Ook zijn er hier weides waar je lekker in de zon kunt zitten of picknicken. Maar wat De Piet vooral leuk maakt, is dat je hier kunt watersporten. Het Veerse Meer is bezaaid met eilandjes. Vóór het meer door de Veerse Gatdam werd afgesloten van de zee waren dit zandplaten. Nu zijn het (grotendeels) recreatie-eilanden waar je gewoon zelf in een (huur)kano naartoe kunt peddelen. Vind je dat een beetje ver? Kanoën in De Piet zelf is ook hartstikke mooi!

50 - 25 - 35

Zandkreekdam

De Zandkreekdam is het eerste Zeeuwse Deltawerk. Bekijk de video over de Zandkreekdam. 

48 - 51

Wemeldinge

Wist jij dat je in Wemeldinge kan duiken? De wereld onder water is in Zeeland minstens even kleurrijk en afwisselend als de wereld op het land. De Zeeuwse wateren zijn dan ook populaire duikgebieden in West-Europa. Nationaal Park Oosterschelde staat onder meer bekend als de kraamkamer voor de sepia, een inktvis. In het voorjaar komen ze richting Oosterschelde om hier hun eieren te leggen. Ontdek hoe de onderwaterwereld hier eruit ziet. Bekijk hier de video. 

67 - 56 - 55 - 57 - 64 - 62

Yerseke

Mossel én oesterdorp 

Aan de waterkant bevinden zich de oesterputten, tevens zijn hier ook toiletten. Overal in Yerseke zie je mosselrestaurants waar je heerlijk kunt eten en in de haven liggen heel veel mosselkotters. Maar in feite worden hier allerlei schelpdieren geteeld en gevangen. Er wordt ook op kokkels en oesters gevist. Centraal in het dorp liggen de oesterputten waar schelpdieren werden schoongespoeld en opgeslagen – als het ware in een nat pakhuis. Wil je meer weten over de mossel- en oesterteelt? Bezoek dan het Oosterscheldemuseum. 

Dat er nog zoveel schelpdieren in de Oosterschelde kunnen worden geteeld is te danken aan het zoute water dat de Oosterscheldekering doorlaat. Maar hoe maak je een oester eigenlijk open? Bekijk de video om erachter te komen. 

Waarom is Yerseke dé plek voor mosselen? Luister naar de podcast. 

63 - 99 - 43 - 42

Verdronken dorp Krabbendijke

Op heel veel plaatsen in Zeeland liggen verdronken dorpen. De tellingen verschillen een beetje, maar het zijn er zo’n 120. Vanaf de noordkust van Zuid-Beveland kijk je uit over het Verdronken Land van Zuid-Beveland. Dit is nu een prachtig schorren- en slikkengebied, maar ooit lagen hier dorpen zoals Schoudee, Nieuwlande en Tolsende. Er lag hier zelfs een stad: Reimerswaal. De resten van deze plaatsen liggen nu onder de slikken en zijn van grote archeologische waarde. De Deltawerken zijn aangelegd om te voorkomen dat Zeeland er nog meer verdronken dorpen bij krijgt. 

98 - 73 - 94 - 75 - 76 - 78 - 51

Bathse Spuisluis

De Bathse Spuisluis is één van de minder bekende Deltawerken. De sluis voert overtollig zoetwater vanuit het Zoommeer af, zodat het waterpeil daar niet te hoog wordt. Bekijk de video voor meer informatie. 

72 - 77

Oesterdam

Op de Oesterdam mag je 10 kg, per persoon, per dag rapen. Weet jij waar je op moet letten? Bekijk de video voor de tips.  

40 - 25 - 20 - 10 - 11 - 84 - 19 - 14 - 15 

De Kop van Tholen

Bekijk de video voor meer informatie over de Kop van Tholen. 

12 - 30 - 31 - 29

Rammegors

Natuurgebied van zoet naar zilt

De Deltawerken hebben veel invloed op de natuur. Soms kunnen die gevolgen worden teruggedraaid. Doordat de Krabbenkreekdam en de Oostdam werden aangelegd, raakte de Rammegors afgesloten van zout water. Door de jaren heen veranderde het in een zoetwatergebied. En dat terwijl er gelijktijdig in de Oosterschelde door de aanleg van de Oosterscheldekering ook veel zoute schorren- en slikkengebieden verdwenen. Daarom is in 2010 besloten het Rammegors weer een getijdegebied te maken. Er gaan jaren overheen, maar het gebied wordt weer zilter en zilter en zo blijft er ook voor de unieke natuur die zo’n gebied aantrekt een plaatsje in Zeeland.

98

Zuid-Hollandse meesterwerken

De Deltawerken beschermen veel meer dan Zeeland. Dat de Deltawerken Zeeland beschermen heeft iedereen wel uit de geschiedenisboekjes onthouden. Maar de Watersnoodramp van 1953 trof ook Noord-Brabant en Zuid-Holland. In Zuid-Holland vind je vier Deltawerken van formaat. Zij zorgen dat je tot in Utrecht veilig bent voor het water. De Haringvlietsluizen beschermen tegen de zee en reguleren het waterpeil. De Hollandsche IJsselkering is het eerste Deltawerk dat werd gebouwd. De Hartelkering heeft de grootste hefcilinders van Europa. De Maeslantkering spreekt erg tot de verbeelding. Deze gigantische noodschuif aan de Nieuwe Waterweg is het waterwerk met de grootste beweegbare delen ter wereld. Bekijk de video om meer te weten te komen over de Zuid-Hollandse meesterwerken. 

Zuid-Hollandse meesterwerken

Dr. ir. Johan van Veen (1893-1959) was een van de belangrijke waterbouwers voor Nederland. Hij bedacht in de jaren ’30-’50 meerdere grote plannen om Nederland te beschermen tegen hoogwater vanaf zee en de rivieren. Een van zijn bekendste plannen is het Deltaplan, welke na de ramp van 1953 direct uit zijn “kast” kon worden gepakt. Hij is met recht de grondlegger van de Deltawerken, die al tientallen jarenlang zorgen voor droge voeten in de Delta. Johan van Veen was een visionair. Hij ontwikkelde vele interessante plannen, maar ook  meerdere innovatieve producten om zijn visie op de Delta verder te ontwikkelen en te beargumenteren. Hij bedacht onder andere de Analogon. De eerste computer om waterstromen sneller te berekenen. De plannen van Johan van Veen en andere waterbouwers van vroeger worden door de Stichting Blauwe Lijn verder verzameld, gedigitaliseerd en vertaald naar nieuwe opgaves in de Delta. Denk aan de verwachte toename van de zeespiegelstijging en daarmee gepaard gaande gevolgen. Dit in samenwerking met onderwijs- en kennisinstituten, Nederlandse bedrijven en de overheid. Luister naar de podcast voor meer informatie. 

Meer weten over Johan van Veen, zijn verhaal en wat zijn bijdrage voor de toekomst kan zijn? Kijk dan op stichtingblauwelijn.nl.

99

Philipsdam en Volkerakksluizen

Je staat nu op de Philipsdam. De dam vormt de scheiding tussen het zoete Volkerakzoommeer en de zoute Oosterschelde. De Volkeraksluizen zie je in de verte en vormen het grootste en drukst bevaren binnenvaartsluizencomplex in Europa. Bekijk de video voor meer informatie. 

90

Grevelingendam

De Grevelingendam sluit samen met de Brouwersdam de Grevelingen af, het grootste zoutwatermeer van Europa. Bekijk de video voor meer informatie over de Grevelingendam. 

67

Bruinisse

Mosseldorp dankzij de Oosterscheldekering. Bruinisse is een echt mosseldorp. In de haven liggen grote mosselkotters en langs de waterkant zie je allerlei bedrijven die indirect met de mosselvangst te maken hebben, zoals scheepswerven. Ook liggen er veel blauwe tonnen van mosselzaadinvanginstallaties in het water. Dat Bruinisse tegenwoordig nog een mosseldorp is, net als in Yerseke te danken aan hoe de Oosterscheldekering is gebouwd. Als die geen schuiven had die bijna altijd open staan, was de Oosterschelde een zoetwatergebied geworden en kon je hier geen mosselen meer telen.

66 - 65 - 02

Watersnoodmuseum

Bekijk de video. 

Bezoek het museum. Het Watersnoodmuseum ligt middenin een Krekengebied dat is gevormd door de ramp van ’53. Het museum is gevestigd in de vier caissons, die gebruikt zijn voor de sluiting van het laatste stroomgat bij Ouwerkerk. Het is nu een prachtig recreatiegebied met bos omzoomde kreken met uitzicht op de Oosterschelde. Als je het museum binnenloopt, stap je in de geschiedenis van het water van '53 tot nu. Ontdek wat het museum jou over water en het belang van waterveiligheid vertelt.

Jeugdwatersnoodmuseum. Stap terug in de tijd naar 1953 en ontdek de waargebeurde verhalen van Koos (5) en Mina (12). Via een actieve ontdekkingstocht nemen Koos en Mina jou mee door het museum. Je leert hun persoonlijke verhaal kennen en maakt kennis met de watersnoodramp. Tijdens jouw bezoek door het museum krijg je een schriftje mee vol met verschillende soorten opdrachten. Heb jij de hele jeugdroute gevolgd? Dan krijg je een mooie beloning.

Museumbrasserie. Onze kaart bestaat uit toegankelijke gerechten gemaakt met verse producten. Er wordt gebruikt gemaakt van zo veel mogelijk streekproducten. Probeer voor de lunch bijvoorbeeld een van de sandwiches van boerenbrood of een soep van de dag. Er staan verrassende gerechten op de kaart. Voor een vroeg diner kan je terecht voor een goed stuk vlees, verse vis of een vegetarisch gerecht. Ook dit zijn heerlijke gerechten met een eigen twist.

09 

Zeelandbrug

Je hebt zojuist de Zeelandbrug in de verte waarschijnlijk al zien liggen. De brug verbindt Schouwen-Duiveland met Noord-Beveland. Bekijk de video voor meer informatie. 

06

Zierikzee

Bezoek aan de historische haven. Zierikzee barst werkelijk uit de voegen van de monumenten. Hier een grandioze stadspoort, daar een hele rij imposante herenhuizen… En dan is er nog de gigantische Sint-Lievens Monstertoren. Je kijkt je ogen uit. Naast die prachtige monumentale historie, kun je in Zierikzee ook kennismaken met maritiem erfgoed. In de Oude Haven liggen historische schepen van Museumhaven Zeeland. Zo vind je er een authentieke Zeeuwse hoogaars (platbodem) zoals de Vrouwe Adriana uit 1878, maar ook de Vabel, een platbodem uit 1890. Bij een bezoek aan het museum mag je ook aan boord bij deze schepen.

07 - 08

Luisterpaal bruinvissen

Met droge oren toch onderwater. Bij het havenhoofd van Zierikzee zwemmen vaak bruinvissen. De bruinvissen zwemmen hier vrij rond en zijn de Oosterschelde binnengekomen via de open verbinding met de Noordzee in de Oosterscheldekering. Wil je nog meer meekrijgen van deze dolfijnachtigen, dan kun je ze ook beluisteren. Er staat een luisterpaal op het havenhoofd. Als ze in de buurt zijn, kun je meeluisteren met hun geklik, gezoem, gepiep en gekreun. Jagende bruinvissen maken veel geluid omdat ze dan hun ‘sonar’ inzetten om uit te zoeken waar hun prooi zich bevindt. De bruinvissen zwemmen niet de hele dag bij het havenhoofd. Als ze weg zijn, kun je naar een opname van bruinvisgeluiden luisteren.

90

Uitkijktoren Prunje

Prachtig uitzicht op vogelparadijs. Door de aanleg van de Deltawerken veranderde de stroming in de Oosterschelde. Daardoor zijn veel gebieden waar vogels vroeger konden rusten of foerageren verdwenen. Toen dat duidelijk werd, werden er maatregelen genomen. Zo is er langs de zuidkust van Schouwen-Duiveland een flink natuurgebied aangelegd dat vaak Plan Tureluur of Prunje wordt genoemd. Het gebied is met slikken, veilige droge gedeeltes en heel veel ondiep water en drassig land een vogelparadijs. Wanneer het vloed is, komen veel kustvogels hier even uitrusten. Daarnaast kun je allerlei ganzen en weidevogels zien. Vanaf de uitkijktoren in de Prunjepolder heb je er perfect uitzicht op.

91 - 88 - 87 - 86 - 85

Brouwersdam

Een heel erg natuurlijke dam. De Brouwersdam schermt de Grevelingen af van de Noordzee. Hoofddoel van de bouw was om de kustlijn korter en sterker te maken. Zo is een flink gebied in het achterland goed beschermd. Maar tijdens de aanleg is er op meer gelet dan alleen de veiligheid. Dit is het eerste Deltawerk waarbij Rijkswaterstaat verder keek dan de technische vereisten. Er werden landschapsarchitecten bij het proces betrokken zodat alles goed binnen het landschap zou passen en recreanten zich er thuis zouden voelen. Dat is goed gelukt. De Brouwersdam is een watersport hotspot en grote delen van de dam lijken gewoon ‘naturel’ duingebied. Bekijk de video voor meer informatie. 

83 - 82 - 80 - 81

Plompe Toren van Koudekerke en Schelphoek

De Plompe Toren is het overblijfsel van het welvarende vissersdorp Koudekerke. Maar wat is er met het dorp gebeurd? Volgens een oud verhaal werd over de streek rondom Westenschouwen ooit een vloek uitgesproken. Kijk voor het hele verhaal naar de video. 

71 - 70